Welcome (Philippe Lioret, 2009)

Deze film gaat over het vluchtelingenvraagstuk, we zagen hem gisterenavond op Canvas: emotioneel zeer sterk. Een jonge Koerd uit Irak bereikt na vier maanden Calais waar hij het kanaal desnoods wil over zwemmen om bij zijn geliefde in Engeland te komen. Een Franse zwemleraar wil helpen en verschaft hem onderdak. Dit is tegen de Franse wet: hulp aan illegalen is strafbaar. Vandaar het cynisme in de titel: deze vluchtelingen zijn allesbehalve welkom.

We worden nog maar eens met onze neus op de feiten gedrukt: het vluchtelingenprobleem is quasi onoplosbaar. Toen Patrick Dewael Belgisch minister van binnenlandse zaken was, heeft hij in De Morgen een opiniestuk geschreven; hij onderscheidde drie niveaus: het nationale, het Europese en het oorzakelijke.

Ik zou daar een vierde niveau aan toevoegen, namelijk het lokale. Denk aan de plannen van Dewaels voorganger, Johan Vandelanotte, die asielcentra wou oprichten in Westende en in Neerpelt (Hengelhoef). In beide gevallen botste hij op het verzet van de lokale middenstand die van een rechter gelijk kregen. In beide gevallen was het doorslaggevend argument: een vakantiedomein is niet bedoeld voor permanente bewoning. Het hypocriete was dat de domeinen achteraf verkocht werden en toch permanent open kwamen voor vakantiegangers, maar dat is geen probleem want deze vakantiegangers zijn immers klanten van de middenstand.

De moeilijkste aspecten van het vluchtelingenprobleem zijn dus het nimby-syndroom en de toestanden in de landen van oorsprong (onveiligheid en extreme tegenstellingen qua inkomen).

Onder meer om deze reden ben ik altijd een tegenstander geweest van de oorlogen in Afghanistan, Irak en Libië: ze hebben vluchtelingenstromen op gang gebracht want ze hebben de onveiligheid alleen maar doen toenemen. Militaire operaties onder het mandaat van de UNO zijn voor mij enkel aanvaardbaar wanneer ze de lokale bevolking bescherming bieden. Zo heb ik al herhaaldelijk gepleit voor een interventie in Oost-Congo om daar de dorpelingen te beschermen tegen gewapende bendes die moorden en verkrachten (en het Congolese leger doet lustig mee).

Ik kom tot een dubbel besluit: de stromen zullen blijven komen zolang de oorzaken niet worden weggenomen. En ten tweede: onze moraal (die christelijk of humanistisch is) verplicht ons om vluchtelingen gulhartig te ontvangen. Maar vermits we in een klein en dicht bevolkt landje wonen is onze opvangcapaciteit beperkt. Om die reden zal een vreemdelingenbeleid voor de ene altijd te streng zijn en voor de andere te laks.

Maar ik herhaal: er moet gewerkt worden op alle niveaus tegelijkertijd. We moeten ons dus engageren voor een veiliger en meer rechtvaardige wereld in ons eigen belang. Mensen in armoede of onveiligheid gedragen zich niet allemaal als de heilige man Job die geduldig op zijn mesthoop bleef zitten, om het even welke rampen hem overkwamen. De meest dynamische onder de miseriemensen komen in beweging.

Staf De Wilde

De Haan 31 oktober 2011