DE BOURBON: MIJN DOLCE VITA!

Al jaren schreeuw ik mijn voorliefde uit voor de Bourgogne. Om velerlei redenen.

Historisch

waren Vlaanderen en Bourgondië één rijk. Op school leerden wij over het Bourgondisch tijdperk. Een verhaal van de op- en ondergang, waarin wij kennis maakten met de opeenvolgende hertogen, hun echtgenoten en minnaressen, met de pracht en praal van het hofleven, de artistieke exploten en de grote, soms spectaculaire gebeurtenissen van die dagen, zoals de pest en de honderdjarige oorlog.

In 1369 trouwde Margareta van Male, de erfdochter van de Vlaamse graaf, met Filips de Stoute, hertog van Bourgondië. Opgezet door de Fransen om Vlaanderen in te palmen, zou het Vlaams-Bourgondische rijk zich op de duur echter tegen Frankrijk keren.

Het werd een bittere strijd, waarbij Karel de Stoute in 1477 alles leek te verliezen, maar uiteindelijk zou zijn nazaat, Keizer Karel, Frankrijk toch op de knieën dwingen. Het resultaat werd de eenmaking van de Nederlanden, waarvan de brokstukken vandaag nog voortleven als België, Nederland en Luxemburg.

2

In Bourgondië is het perfect mogelijk

zegt zij dat je het leven aan de lichte

kant bekijkt ook al is de dood nabij

de angst bedwongen met een kracht die niet

des mensen is en opnieuw dwalen mijn

gedachten af naar Karel de Stoute

in mijn strijd tegen het gezag van grote

mensen met veel wetenschap en zo

weinig geloof in het mysterie van

de natuur ik noem het liever de

kosmos het heel-al dat mij niet bang maakt

maar hoop geeft op eeuwigheid in leven.

Historisch - maar dan dichterbij - de figuur Joris van Severen. Op 6 oktober 1931 richtte hij het Verdinaso op, dat geen partij was, maar een op het fascisme geïnspireerde vereniging van Groot-Nederlanders.

De Belgische staat bestreed de militante beweging van Van Severen. Onder invloed van die repressie, en waarschijnlijk ook door een ideologische evolutie, kondigde Van Severen de Nieuwe Marsrichting aan. Het Groot-Nederlandse ideaal werd ingeruild voor het Dietsland. Dat Dietsland strekte zich uit van Nederland tot Wallonië en Frankrijk (Artesië en Picardië) en viel samen met de Bourgondische Nederlanden van Karel De Stoute.

Ondanks het opgeven van de anti-Belgische houding bleven de traditionele kringen argwanend. Nog voor de Duitsers België binnenvielen werd Van Severen op 10 mei 1940 opgepakt en zonder duidelijke aanleiding uitgeleverd aan de Fransen.

Pas 40 jaar later heeft België zijn fout in deze zaak officieel erkend.

Geografisch

is Bourgondië of Boergondië (Frans: Bourgogne) een van de 26 regio’s van Frankrijk. Het heeft een lange geschiedenis als koninkrijk en hertogdom en is eeuwenlang een machtscentrum van betekenis geweest. Tot aan de Franse revolutie bleef het een zelfstandige Franse provincie rond de stad Dijon. In 1790 verdween het en werd het opgedeeld in departementen.

Culinair

is Bourgogne wereldberoemd vanwege de grote rode en witte wijnen die er worden geproduceerd van vooral de pinot noir (rood) en de chardonnay (wit). In 2003 besloeg het totale oppervlak wijngaarden 28.530 ha. De departementen binnen Bourgogne zijn: Yonne (Chablis), Côte-d’Or (Côtes de Nuits en Côte de Beaune), Saône-et-Loire (Chalonnais en Mâconnais), Nievre en verderop ligt het wijngebied Beaujolais deels in de Bourgogne.

In tegenstelling tot de Bordeaux waar grote hoeveelheden wijn onder één châteaunaam of appellation worden verhandeld, bestaat er in Bourgogne een (niet altijd vriendschappelijk) samenspel tussen wijnbouwers en handelshuizen, de négociants.

Door de versnippering van de wijngaarden kwam het regelmatig voor dat een individuele wijnboer een dusdanig klein stukje grond in een wijngaard had, dat hij daarvan één vat wijn zou kunnen maken, goed voor 25 kisten wijn van elk 12 flessen. Deze wijnbouwers verkochten dan vaak hun druiven aan een handelshuis dat de druiven uit die wijngaard kocht van de diverse eigenaren om er voldoende volume mee te krijgen om het uitbrengen van wijn met die appellation rendabel te maken. De wijngaarden van Bourgondië brengen prestigieuze wijnen voort.

8

We zeggen vaker we komen terug

als de jonge wingerd meisje wordt

druivelaar druif ons verleidt één met de

natuur geen rang of overwicht alle

en allen gelijk in het aanschijn van

de Meester nooit hield Hij zich ledig met

leugen ook niet als de leugen Hem

opsloot in kerken kerkers. Hij bleef

zwijgen toen ze vroegen na te zeggen

wat zij hadden opgesteld in wetten

zo zou ik willen dat de wijngaard

moeder wordt voor duizend monden.

Bourgondisch wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord om aan te geven dat er genoten wordt van het leven.

De inwoners van de Zuid-Nederlandse provincies Noord-Brabant en Limburg en de Belgen worden vaak 'Bourgondisch' genoemd, omdat ze graag de tijd nemen voor een hapje en een drankje.

Toeristisch

is de streek trots op haar verrukkelijke gastronomie enerzijds, anderzijds heeft zij bezienswaardigheden die op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO staan en bovendien beschikt Bourgondië over een rivierennet van meer dan 1200 km te midden van ongerepte natuur.

Bourgondië kun je indelen in drie kernwoorden: adrenaline, adrenaline en adrenaline! Ik denk aan Cluny 2010, aan de romaanse kunst, aan de Route des Vins, aan de sfeervolle chambres d’hôtes te midden van de wijngaarden, aan de kastelen (Château de Saint Augustin, Château d’Avrilly, Château du Riau en vele andere).

Bourgondië is een paradijs voor liefhebbers van romaanse kunst, voor fijnproevers en lekkerbekken, voor liefhebbers van historisch erfgoed.

Mijn hart klopt echter vooral voor de Morvan en de Bourbon. Dit land is mijn dolce vita! Hier vind ik de kleine dingen van het leven, hier kan ik wandelen, cruisen, luisteren naar de dorpelingen, hun legenden en verhaaltjes over hun dorp, een mix van magie en bijgeloof. Het land van troubadours en acrobaten.

Bourbon bezit een groot aantal kleine romaanse kerkjes (Saint-Menoux, Yzeure, Marigny, Bourbon-l’Archambault). Bourges, Autun en Clermont liggen onderweg vele pelgrimstochten.

16

Rijden door wijnvelden de smaak van

druiven op je lippen je

smaakpupillen werpen zich op

als infonauten alles is

zo onwezenlijk echt dat je

gaat dromen van het paradijs

in Bourgondië rij je uren

over wijnbergen memoriseer

je rijen etiketten van

de beste wijnen en wanneer

de boer jou verwelkomt reik je

hem de hand voelt hij hoe klam

proeven is een zaligheid

even walsen zien hoe de wijn

traant langs de kelk kijken ruiken

proeven met de ogen dicht.

Moulins is een kunst- en historische stad. Getuige van het mecenaat van de hertogen. De geplaveide straten in de historische wijk, houten huizen, plafond- en muurschilderijen in kerken en kapellen, historische monumenten. Een bijzonder mooie triptiek in de kathedraal: de Maagd (van de Apocalyps), met graaf Pierre II en gravin Anne de Beaujeu, “haar” mecenassen.

Souvigny, de site van Cluny, de belangrijkste bedevaartplaats in de Bourbon. De kerk van Sint-Pieter en Sint-Paulus, het kloosterhof van de priorij.

Bourbon is bosrijk, met een traditie van pachters, bekend om de typische veeteelt, “le charolais”, maar ook om zijn artisanaal dakwerk.

Bourbon bezit een uniek net aan waterlopen, waarvan de Allier de belangrijkste is. Grote meanders, prachtige fauna en flora, met 250 soorten vogels. De Allier biedt ook de wandelaar mooie wegen, de vissers visrijk water, de kanovaarders een lang parcours.

De streekgerechten hebben nergens zo’n groot assortiment: de Charolais, de aardappelpastei, gegratineerde schijfjes, broodpastei, mosterd van Charroux, olie van Lapalisse, vlees van bizon en lama, confituren, chocolade, honing, kazen.

Ontsnappen

aan de druk van het dagelijkse bestaan en in een gemoedelijk ritme het leven van de aangename kant bekijken, dat is in de Bourbon best mogelijk.

De Bourbon is de ideale plek om de jachtigheid en de spanningen van je dagdagelijkse werk achter jou te laten.
Voor de sportievelingen is de mountainbike een uitermate geschikt vehikel om te sporen langs de paden van het Morvan-natuurpark. Heb je “zeevaardersbloed” in je, dan kun je hier de vaarvakantie van je leven beleven op de sfeervolle kanalen en rivieren.

  

24

Onder groene dekens rust vinden

het megabed delen met zo weinig

liggen wij door heggen van elkaar

met af en toe een kudde stille koeien

druiven helpen plukken met de buur

dit is leven als God in Frankrijk

feestvieren met het dorp bij nieuw leven 

op bruiloft bij dood als de nood

groot is alle hens aan dek koeien   

helpen kalveren vrouwen helpen

persen het leven leiden zoals zij

het doen bij nacht en ontij.

Cressy-sur-Somme

De laatste tweemaal waren wij te gast in “Le Moulin du Gué” in Cressy-sur-Somme, bij familie van één van de beste wielrenners ter wereld, Tom Boonen.

Eddy en Greet zijn twee jonge veertigers, geboren en getogen in de Antwerpse Kempen. Na enkele jaren plannen en fantaseren werd hun droom werkelijkheid. Zij verhuisden naar de Bourbon om daar een  Chambre d’hôte, met bar en restaurant, uit te baten. Of lees: om er een nieuw leven te beginnen.

Om hun groot avontuur te volgen kun je altijd terecht op hun blog www.moulindugue.blogspot.com. Zij houden er een dagboek bij.

Een bladzijde uit het dagboek:

26.06.2010

“Een dag met een dubbel gevoel!

Vandaag zijn wij achttien jaar gelukkig getrouwd. We zijn vast van plan om er nog een paar jaar bij te doen! We zijn goed bezig. We zullen de ingeslagen weg maar voort zetten, zeker? Dus vandaag is het een fijne dag, waarop al vele herinneringen aan toen de revue gepasseerd zijn. Weet je nog toen…?
Het is echter ook een beetje een trieste dag: we weten van gisterenmiddag dat Tom een paar weekjes verplichte rust moet houden door een gekwetste knie. Dit betekent: zondag geen Tom in het BK en volgende week ook geen Tom aan de start van de Tour. Wat in de eerste plaats heel jammer is voor Tom zelf en voor de ploeg en de sponsors, maar ook hier treurt heel het dorp. De mensen van het dorp keken er met z’n allen naar uit om Tom te zien voorbijrijden! En waarom niet winnen in Gueugnon?

Wij treuren, Cressy met ons, maar ik ben er zeker van dat er ook in België nog wel een paar met een lange lip lopen.

Kop op, Tom! Denk aan je gezondheid! Neem voldoende rust en tijd om alles goed te laten genezen en dan verwachten wij een super Tom in het najaar!

Je hebt dikke kussen en knuffels van het ganse dorp hier! Cressy-sur-Somme houdt van je!”

Greet en Eddy, Cressy-sur-Somme, de omgeving, de streek, de Bourgondië  hebben mij zo geboeid dat ik er een volledige gedichtenbundel aan heb gewijd: Bourgondische suite - Het Prieeltje Online, netbook 60, 2009. Zie http://www.hetprieeltje.net.

Enkele gedichten illustreren deze bijdrage.

Thierry Deleu,

www.geletterdemens.blogspot.com