VRIJHEID: EEN HOL BEGRIP?


Over vrijheid wordt elke dag gepraat. Vrijheid is brandend actueel. We zien een revival van de tegenstanders van het vrijheidsprincipe. Voorbeelden? Enkele: 1° de fundamentalistische vormen van religie, 2° de overheid na de terroristische aanslagen in het Westen, 3° economisch protectionisme.
Mijn definitie van vrijheid is simpel: je bent geheel vrij voor zover je anderen geen schade toebrengt.
Dit is het. Natuurlijk levert dit vragen op, zoals: wat verstaan wij dan precies onder schade aan anderen?
Absolute vrijheid is vals. Vrijheid is iets dat je voortdurend mogelijk moet maken; je moet mensen in staat stellen hun eigen keuzes te maken.
Eén voorbeeld: de keuze van onderwijs.
Vrijheid is echter nooit vanzelfsprekend. Zo lang nog niet iedereen vrij is, is feitelijk niemand vrij, maar hebben wij enkel voorrechten.

Het woord populisme komt niet voor in het begrip vrijheid. Ik heb bezwaren tegen valse vormen van democratie. Democratie is geen volksheerschappij of regering van het volk. “Democratie als het uitvoeren van de wil van de meerderheid” is een misleidende illusie!
Omdat het volk ofwel betekent de meerderheid van het volk, ofwel het meest actieve of uitgesproken deel van het volk. Er bestaat altijd het gevaar in een democratie van de pars toto, het deel dat zich uitgeeft voor het geheel. Het gevoel “wij zijn in de meerderheid, dus wij hebben het hier voor het zeggen”.

Wie moet hierop de controle houden? Een ombudsman? Of een politieke elite? Natuurlijk moet deze politieke elite ook luisteren naar het volk, maar het moet een wisselwerking zijn. Als je je oren laat hangen naar de stem van het volk, dan kom je nooit ver(der). Want het volk heeft niet de wijsheid in pacht.
Met politieke elite bedoel ik niet (per se) politici. Ik geef jou vijf namen. Niet (helemaal) akkoord? Reageer.

Miet Smet
Dirk Draulants
Eric Van Looy
Bart De Wever
Herrman Van Rompuy

Georges