EMMAS LANGE LIJDENSWEG
Grootmoeder, het wordt de hoogste tijd dat ik jouw naam opnieuw in herinnering breng. Het wordt de hoogste tijd dat je gewaden van glanzende zijde gaat dragen: lichtblauwe, knalrode, zachtgele, kies jij maar uit. Dat die zware klompen voorgoed aan de nagel worden gehangen. Dat de donkere lompen waarin je gekleed ging verbrand worden, na bijna een halve eeuw uitgebuit en geestelijk verkracht door het leven te zijn gegaan. Moge de zomerwind de as van jouw armoedig plunje naar de vier windstreken verwaaien en zich verliezen in de tijd.
Wie beter dan ik kent jouw verhaal? Wie beter dan ik kan zich inleven in alles wat je hebt moeten doorstaan? Jouw agonie duurde langer dan een halve dag en de daaropvolgende nacht waarin je je laatste kind zou baren; je had uitzicht op niets dan op een lange lijdensweg die je alleen zou moeten gaan. Wat ging er in je om de laatste maanden vooraleer het laatste van jouw vijf kleine kinderen werd geboren? Heb je je in jezelf gekeerd toen jouw naaste buurman jouw geliefde kippen allemaal de nek omwrong omdat ze een graantje pikten op zijn erf? Kromp je daarom ineen? Heb je hem kunnen vergeven? Is er een andere verklaring waarom je jouw pasgeboren kind niet voeden wou?
Je wou geen gesprekken, je wou je verdriet alleen verwerken, je dacht jezelf te kunnen regenereren. Je kreeg er de tijd niet voor. In een krankzinnigengesticht werd je ingeleverd; de handtekening van de onwetende, ongeschoolde dorpsdokter volstond. Meegenomen werd je door hem. Je zou een tijdje worden 'vastgezet': een term die de gemeentebeambte in het grote logboek schreef. Een paar weken rust zouden je goed doen werd jullie verzekerd: jou en grootvader. Jullie kwamen allebei bedrogen uit. Het werd, en het bleef: Vastzetten.
Na vier weken opsluiting vroeg je grootvader of je mee mocht naar huis. Het mocht niet. Men had je onder voogdij van de Staat geplaatst; hij, de oppermachtige, de genadeloze, de tot vlees en bloed geworden papiermolen. Hij plette je tot minder dan het stof dat alle nutteloos papier om vrijstelling deed opwaaien. De eerste oorlog kwam er aan. Men verhuisde je naar een verre plek waar zelfs geen boemeltrein heen voerde. Het systeem vergat je. De dorpsdokter vergat je. Uitbesteed werd je aan boeren terwijl jouw eigen vijf kleine kinderen zonder jouw liefde en zorgen moesten opgroeien; één ervan mijn geliefde vader die toen amper zeven was.
Tussen twee wereldoorlogen in zat je geklemd tussen zeven kinderen die de jouwe niet waren. Je bracht ze allemaal groot. Je hanteerde het mes en je sneed brood. Je bewees zware taken op de boerderij aan te kunnen; een bewijs van je herstel dat weggewuifd werd. Je eigen kinderen zou je nooit mogen voeden. Het zouden meer dan vijfenveertig lange jaren worden van uiterlijke miserie en innerlijke nood, ondanks het sporadisch bezoek van je geliefden.
Vaak heb ik aan je gedacht, heel vaak de pijn en het onrecht meegeleden die jou werden aangedaan. Alsof ik jou geworden ben, alsof ik jou ben, zo onontwarbaar voel ik me met jou verbonden. Aan jouw lange lijdensweg kwam uiteindelijk een einde toen je stierf, nu al meer dan een halve eeuw geleden. Niemand heeft de diepte van je ziel kunnen peilen die tegelijk met jouw geest een korte tijd in nevel was gehuld. Jouw leven als jonge vrouw werd voorgoed de bodem ingeboord toen jouw kakelende huisvrienden, een onbegrijpelijke, gewelddadige dood moesten sterven. Toen de liefde die je voor hen voelde met blote handen werd gewurgd, jij tegelijk de adem werd afgesneden ofschoon je hoogzwanger was.
Zevenendertig was je. Zachtzinnig. Gedwee. Onderworpen ging je de kalvarieberg op. Ofschoon je geest en je ziel de nevel waren ontstegen vergat het 'systeem' je jouw vrijheid terug te geven; de verantwoordelijken 'vergaten' je. Ver van allen die je blijven beminnen stierf je. Grootmoeder, leer mij jouw kwelgeesten vergeven.
Zie ook: http://www.coquelicot.com.py/
Schrijver: Iris Van de Casteele, 24-09-2008
Geen opmerkingen:
Een reactie posten