De genomineerde moedergedichten

Gedichten voor moeder.
De vijf genomineerde dichters waren: Max Lerou, Ger Belmer, Sjoerd Bakker, Luk Paard, Kaatje Eert, Karin Beumkes, Jan Anton Gilles en Thierry Deleu.
De winnaar werd Sjoerd Bakker!

Juryrapport
Moeders kunnen tevreden zijn. Tien moederdaggedichten om met de buurvrouw te bespreken bij de koffie. Wat een verschil in de moederschappen! We kijken als kind natuurlijk.
Een moeder die pas in de middag anti-Duits wordt, de hond moet eerst nog afgeknald, een echte Max Lerou. Ja, zo'n moeder, ook die bestaat.
De dood van een moeder is ook het begin van een ander leven, schrijft Ger Belmer.
Sjoerd Bakker beschrijft de begrafenis van zijn moeder en de mensen die voorbij gaan: een soort pantonime zonder wederzijdse communicatie.
De moeder die altijd moeder zal blijven, levenslang. Luk Paard brengt een ode.
Kaatje Eert kijkt terug, wat gezegd had kunnen worden, neemt een kind soms een leven mee.
Karin Beumkes zal haar lippen verven als ze sterft, een mooie dooie.
Jan Anton Gilles beschrijft het langzame en het zekere: was zij het niet, die langzaam aan woorden en zinnen verliet? Mooi.
Marc Tiefenthal laat de tijd het werk doen, de dichtershand helpt een handje mee.
Thierry Deleu stopt de beademing en zo kan het afgelopen zijn, vakkundig, kaal, snel en hard geschreven, moeder glimlacht.

Wie wint de prachtbundel van Klaasje van der Zee, Sterker dan mijn verste eerste dromen.
Het gegeven criterium was het meest ontroerende gedicht. Ik kan niet echt kiezen. Het gedicht van Max Lerou bevalt mij het meest. Maar het is een keihard gedicht, vol cynisme. Ontroerend is het echter niet.
Ik kom niet uit bij een gedicht, maar bij de ontroering die het proza van Sjoerd Bakker bij mij opwekt.
Misschien omdat mijn eigen moeder al overleden was, toen ik mij als dichter begon te manifesteren? Ik weet het niet. Ik heb nooit een gedicht over haar geschreven, maar haar begrafenis komt wel voor in een verhaal toen ik mijn ex-vriendin heb ontmoet. Ik heb het indertijd gepubliceerd op VK-blog.

Je leest het stukje van Soerd Bakker hieronder. Een leuk subtiel verhaal, dat tot lering zou kunnen strekken.

Man en stad: een begrafenis op Kranenburg
Ik heb haar voor het laatst gezien op de begrafenis van mijn moeder aan het eind van het vorige millennium. Het was heel leuk om haar van een afstand te zien zitten aan een tafeltje met wat andere mensen waarvan ik sommige kende. Ik liep er op af en probeerde haar te kussen, maar dat wilde ze niet; misschien ook wel begrijpelijk als het al zo lang uit is. Ook wilde ze na afloop niet mee naar mijn flat aan de T., wat ik jammer vond; met name ook omdat ze er nog nooit was geweest. We hadden al die jaren wel soms telefonisch contact gehouden, maar ontmoeten wilde ze me allengs niet meer.
Mijn moeder was vanaf rond het midden van de jaren negentig geestelijk langzaam uit mijn leven vertrokken en haar dood paste wel in die ontwikkeling. Niet dat ze dementeerde of zo; ze had haar eigen leven opgebouwd met veel kennissen en daar paste ik steeds minder goed in. Ik heb weinig om haar dood getreurd, en haar nauwelijks ooit gemist. Ik had ook mijn eigen leven; ik denk dat het een natuurlijke ontwikkeling is om je van je familie los te maken. Bij de opbaring had ze er vreselijk uit gezien; ik denk dat ze erg heeft geleden. Het leek ook eigenlijk net of ze nog niet dood was, en het was mede daarom erg onprettig om met haar in een begrafenisauto door de stad naar de begraafplaats Kranenburg te rijden.
Ik had een net zwart pak gekocht, speciaal voor de begrafenis. Ik heb normaal gesproken niets anders dan spijkerbroeken en truien, en draag nooit nette kleding. Maar ik hou wel van plechtige rituelen zoals zo'n begrafenis, dus ik vond het daar wel gepast om eens in zo'n pak te lopen. Het laatst dat ik dat had gedaan was in de jaren tachtig op de trouwerij van mijn neef Henk, die inmiddels alweer gescheiden en hertrouwd is. Zo hard gaat dat in het werkelijke leven; het heeft wel wat, vind ik. Misschien heeft die voorliefde voor rituelen met mijn sterrebeeld Kreeft te maken.Ik had er niet op gerekend dat zo veel mensen me zouden komen condoleren. Ik stond achterin de aula aan een tafel; ik denk samen met mijn zus, hoewel ik me dat niet meer kan herinneren. Het was een grote rij die langstrok, en verreweg de meeste van die mensen kende ik helemaal niet. Ze zeiden soms wel waar ze mijn moeder van kenden, maar het bleven natuurlijk vreemden voor me. Ik kreeg heel sterk de indruk dat die mensen vooral met zichzelf bezig waren en niet met mij; daardoor leek het een soort pantonime zonder wederzijdse communicatie, alsof je vanachter glas met ze praatte.
Behalve mijn ex-vriendin was voor mij de enige levende op die begrafenis mijn oom Roelof, die meteen toen we na de plechtigheid vanuit de aula met de kist naar het graf vertrokken een sigaret opstak. Mijn tante vond dat het niet kon, maar ik vond het een goed idee, en begon zelf ook te roken. Verder zag ik niet dat er in de stoet iemand rookte, maar misschien deden ze dat sowieso niet. Ik ben na de begrafenis nog niet naar het graf geweest, wat ik eigenlijk wel jammer vind maar ik kom er gewoon niet toe, hoewel ik het toch niet buitensporig druk heb. Misschien dat het er ooit van gaat komen met een volgende vriendin, want vrouwen hebben meer gevoel voor die zaken.

Sjoerd Bakker